«Knowledge is power»

Στη διάρκεια του δέκατου έκτου αιώνα ο Francis Bacon διακήρυττε σχετικά με το novum organum της λογικής και της μεθοδολογίας των επιστημών: «η γνώση είναι δύναμη».Στη σύγχρονη εποχή λοιπόν τα κράτη αντλούν τη δύναμή τους ακριβώς από τη γνώση που τους παρέχει η επιστήμη.Θα πρέπει επομένως να κατηγορούμε την τελευταία για την τροφοδότηση της απληστίας των ισχυρών χωρών;Ευθύνη έχουν,δε μπορεί παρά να έχουν τα πρόσωπα που κάνουν επιστήμη του νέου τύπου,εκείνου δηλαδή με γεννήτορά του τον Νεύτωνα,η οποία μορφή επιστήμης επιτάσσει ισχύ και δύναμη πάνω στο φυσικό,αλλά και τον ιστορικό κόσμο,δηλαδή την κοινωνία.Η ίδια επιστήμη,ως ενέργεια,διάθεση και σκοπός ούτε έχει ούτε δεν έχει ευθύνη,διότι είναι ηθικά ουδέτερη.Επιστήμη και ηθική δεν έχουν κανένα απολύτως πρόβλημα συγκατοίκησης.Αν σήμερα αναγκαζόμαστε να θέσουμε το ερώτημα για την ουδετερότητα της ,κινδυνεύοντας η ίδια να παραστρατήσει στο δρόμο για την αναζήτηση του αληθινού,του ωραίου,του αγαθού, είναι γιατί το σύμπλεγμα της πρωτογενούς ή ψευδούς πληροφόρησης των μέσων ενημέρωσης,των συμφερόντων των εθνικών κρατών και της βιομηχανικής ανάπτυξης δεν έχει υπαχθεί σε καμία ηθική αξία.Για το λόγο αυτό η ανθρώπινη κοινότητα πρέπει να τοποθετήσει αφενός ασφαλιστικές δικλείδες ανάμεσα στην καθαρή επιστήμη από τη μία πλευρά και στη γεωπολιτική,την κοινή γνώμη και την εφαρμοσμένη επιστήμη από την άλλη,αφετέρου φωτεινούς σηματοδότες που να δίνουν κόκκινο ή πράσινο φως κατά περίπτωση:να προωθήσει την εκπαίδευση κι όχι μόνο τη μόρφωση,να δώσει μεγάλη προσοχή στην ευρύτητα της σκέψης και την πολυμέρεια του πνεύματος,να ενισχύσει την πίστη στην ηθική δεοντολογία,να εξασφαλίσει την προσέγγιση των κατηγοριών του πλαισίου,του σφαιρικού,του πολυδιάστατου.Με λίγα λόγια οφείλουμε με γόμωση την παιδεία να διδάξουμε τον επιστήμονα πως δεν είναι ένα εργαλείο που τάσσεται στην υπηρεσία των κρατών,αλλά μία αυτόνομη ύπαρξη που διακονεί την ανθρωπότητα.Η μάχη επομένως δε πρέπει να δοθεί ενάντια στους ισχυρούς του πλανήτη-αυτοί άλλωστε δε θα πάψουν να υπάρχουν-αλλά να ανανεώσουμε την πίστη στη ψυχή του ανθρώπου.Και για να μιλήσω με το στόμα του Παπανούτσου «ο άνθρωπος έχει ευθύνη όχι μόνο για όσα πράττει,αλλά για ό,τι,προπάντων για ό,τι, κάποτε παρέλειψε να πράξει».Σωτηρία από την ευθύνη στα ηθικά όντα όπως είναι ο άνθρωπος δεν υπάρχει.Σε οποιοδήποτε σημείο της φάλαγγας κι αν βρισκόμαστε πρέπει όλοι-κι οι μικροί και οι μεγάλοι-να αναδεχτούμε τις ευθύνες μας.
Σημείωση:Η συγκεκριμένη τοποθέτηση έχει αναρτηθεί και ως σχόλιο στο άρθρο «Ανοιχτή επιστολή στους ισχυρούς του κόσμου»στον ιστότοπο http://hamomilaki.blogspot.com/ (χτυπήστε εδώ http://hamomilaki.blogspot.com/2008/07/blog-post_08.html ).