Δίχως Όνομα

Χθες κατέθεσα το μηχανογραφικό μου δελτίο και οφείλω να ομολογήσω ότι η εξυπηρέτηση από την πλευρά των υπαλλήλων υπήρξε ιδιαίτερα ικανοποιητική,αν σκεφτεί κανείς ότι μιλούμε για δημόσιους υπάλληλους(ή υπαλλήλους-βλέπετε το σχολείο εδώ και δώδεκα χρόνια δε κατάφερε να μου διδάξει σε ποιές περιπτώσεις αναβιβάζουμε ή «κατεβάζουμε» το τονισμό,όχι πως το φροντιστήριο έκανε τίποτε περισσότερο...),τους οποίους δεν εκτιμούμε για το επίπεδο παροχής υπηρεσιών-τα αίτια στην ανάρτηση αυτή δε μας ενδιαφέρουν.Χθες λοιπόν,ημέρα επιβράβευσης της προσπάθειας που κατέβαλε κανείς στη διάρκεια,όπως εγώ θεωρώ,ολόκληρου του μαθητικού του βίου,την ώρα που αναζητούσα κάποιο κύριο θέμα για να περιπλανηθώ,χτυπά το κινητό μου τηλέφωνο.Ήταν-δε θυμόμουν και το όνομά του-ο ιδιοκτήτης ενός εστιατορίου(πιτσαρία),στον οποίο είχα απευθυνθεί ελάχιστες ημέρες πριν για την εύρεση κάποιας απασχόλησης,προκειμένου να μην επιβαρύνω επιπρόσθετα τους γονείς μου για τις καθημερινές εξόδους,που ανήκουν δικαιωματικά σε ένα μαθητή της τρίτης τάξης του λυκείου.Αισθάνθηκα μία απερίγραπτη χαρά που μπόρεσα τελικά ύστερα από ένα πλήθος ατυχών προσπαθειών-τόσες αγγελίες είχα διαβάσει- να ενταχθώ στην αγορά εργασίας,έστω και με τη μορφή της εποχικής απασχόλησης.Η χαρά μου όμως αυτή πολύ γρήγορα έσβησε,καθώς αντίκρισα τον πρώτο πελάτη της επιχείρησης όπου εργαζόμουν.Στις εκθέσεις-κάτι σαν «σκέφτομαι και γράφω»του δημοτικού- όλης της χρονιάς μιλούσαμε για τη μετατροπή του πελάτη σε καταναλωτή ˙μόνο που αναζητούσαμε τα αίτια σε διαφορετική κατεύθυνση.Δεν είναι οι οργανισμοί που έχουν συντελέσει στη μεταβολή αυτή,αλλά πρωτίστως ο ίδιος -δε ξέρω και πώς να ονομάσω τον τύπο αυτό-ο άνθρωπος που έρχεται με μία αμείωτη υπερηφάνεια και δε δέχεται τίποτε λιγότερο από την τελειότητα,μόνο και μόνο επειδή καταφθάνει με σκοπό την κατανάλωση,τη σπατάλη δηλαδή χρημάτων.Και τώρα είναι που αρχίζω να κατανοώ τις δικές μου παραποιήσεις,όταν βρισκόμουν από τη μεριά της ετεροκατευθυνόμενης αυτής μάζας.Διότι αν δεν ήταν άβουλη δεν θα υπήρχαν οι κατάλογοι όπου αναγράφονται τυποποιημένες επιλογές ,και αν δεν ήταν μάζα-και μάζα προσζητούν να παραμείνουν,για να επιδεικνύουν την κατοχή χρημάτων- δε θα υπήρχαν επιχειρήσεις που να συγκεντρώνουν το μεγαλύτερο ποσοστό του καταναλωτικού κοινού.Υπάρχουν βέβαια και αυτοί που δε καταδέχονται να βρίσκονται στον ίδιο χώρο με τους μαζικούς καταναλωτές˙γι'αυτούς υπάρχουν ειδικά διαμορφωμένοι χώροι,συνήθως κάπου απόμακρα(βλέπετε είναι η αφρόκρεμα της κοινωνίας ή έτσι απλώς πλανώνται να νομίζουν). Λίγοι είναι εκείνοι που κατανοούν ότι ένα άτομο που εξυπηρετεί ένα σύνολο από τραπέζια έχει δύο χέρια,δύο πόδια,δύο υποδεκτικά όργανα ακοής και όρασης(λησμονούν ότι,αν είναι γένους τουλάχιστον αρσενικού,κατέχουν και ένα ακόμη όργανο που μπορεί να τους πάρει και να τους σηκώσει,αλλά βλέπετε θα μείνουμε δυστυχώς στα λόγια,γιατί είναι τα λεφτά στη μέση...),και δεν είναι δυνατό μέσα σε ελάχιστο χρόνο να ικανοποιηθούν οι επιθυμίες τους˙διαθέτουν χρήματα και απαιτούν υπακοή ή καλύτερα υποταγή,ενώ την κατανόηση μάλλον δεν τους έχουν διδάξει να υπάρχει στο λεξιλόγιό τους.Στη μαζική κατανάλωση παρατηρείται ένα παράδοξο: το «εμείς» είναι ένα σύνολο από κατακερματισμένα «εγώ».Και το τελευταίο χαρακτηρίζει τις σύγχρονες σχέσεις,πράγμα που ήδη από προηγούμενους αιώνες είχε αρχίσει να διαφαίνεται.Όπως έγραψε και ο Ντοστογέφσκυ «έφτασε τελικά ο άνθρωπος να αποτραβιέται,να αποκόβεται από τον άλλο και το όλο μέσα στο οποίο ζει αυτός και το κάθε άλλο».Υπάρχει δηλαδή ένα παραποιημένο «εμείς»,το οποίο αδυνατεί να ενεργεί συλλογικά και να επιτύχει στόχους που σα μονάδες είναι εξαιρετικά δύσκολο να εκπληρώσουμε.Γι’αυτό παρατηρούμε σήμερα άλλωστε υψηλές τιμές στην παροχή προϊόντων και υπηρεσιών.Η αδυναμία συλλογικής δράσης κάνει ορισμένους να πλουτίζουν μεμονωμένα,πράγμα που οδηγεί στη συσσώρευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών και την εκμετάλλευσής τους από άτομα με οικονομική ισχύ.Και αυτοί οι τελευταίοι είναι που επηρεάζουν παρασκηνιακά τα πολιτικά δρώμενα και θέτουν τους κοινοβουλευτικούς εκπροσώπους στην υπηρεσία του κέρδους.Η μαζική κατανάλωση έχει λοιπόν παρενέργειες όχι μόνο στην οικονομική,αλλά κοινωνική και πρωτίστως πολιτική ζωή.

Σημείωση:Η ανάρτηση είχε καθυστερήσει να δημοσιευτεί και το «χθες» αναφέρεται στην ημερομηνία 10-7-2008.

Δυσκολεύτηκα ιδιαίτερα να εντοπίσω ένα κύριο θέμα της πρώτης ανάρτησης.Αισθάνομαι όμως υποχρεωμένος να ασχοληθώ με εκείνο το σύστημα,που κατά ένα παράδοξο τρόπο,αρεσκόμαστε να αποκαλούμε «εκπαιδευτικό»!Θα ήταν κοινότοπο να αναφερθώ εκτεταμένα στις ελλείψεις και τις παραλείψεις του,στη λαθεμένη χάραξη της εκπαιδευτικής πολιτικής με όλες τις αβλεψίες και τις παραποιήσεις της,στην αδιαφορία των πολτικών προσώπων για την κατάσταση που επικρατεί στο δημόσιο σχολείο,στη δική μας ακόμη ανικανότητα να αντιδράσουμε και να ελπίζουμε,έστω,σε μία ριζική εκπαιδευτική μεταρρύθμιση,την οποία εδώ και αρκετές δεκαετίες τα πολιτικά κόμματα διακυρήττουν(γι'αυτό άλλωστε επέλεξα και την αντίστοιχη σφυγομέτρηση στη σελίδα υποδοχής).Περιορίζομαι αποκλειστικά στην τελευταία τάξη που έχω μόλις αφήσει πίσω μου κατά τη στιγμή της αυτής μου πράξης,την τρίτη τάξη,δηλαδή,του ενιαίου λυκείου,η οποία,όπως παρατήρησα,αναφέρεται με μία εξαιρετικά υψηλή συχνότητα στα περιοδικά έντυπα και τις εφημερίδες μέσα από πομπώδεις ρεκλάμες των φροντιστηριακών μονάδων.Είναι σίγουρα γλυκή η γεύση της επιτυχίας-και αντίστοιχα πικρή της αποτυχίας-αν αναλογιστεί κανείς πως τα ,τουλάχιστον, 19000 μόρια,που είναι και το ζητούμενο για τους μαθητές,(!!)δεν είναι ένας στόχος που εκπληρώνεται δίχως θυσίες και προσωπική δοκιμασία.Το ερώτημα ωστόσο που ανακύπτει είναι κατά πόσο το αποτέλεσμα αυτό συνιστά παράδειγμα ατομικής προσπάθειας,κι όχι ένα περίτεχνο παιχνίδι προσώπων που βρίσκονται καλά καμουφλαρισμένοι και φυσικά βολεμένοι πίσω από το σύστημα των εξετάσεων αυτών.Κανείς δε μπορεί να κατηγορήσει ,και ακόμη περισσότερο ,να αφαιρέσει από το μαθητή την αίσθηση της επιτυχίας ή να ισχυριστεί ότι η τελευταία δεν του ανήκει.Και φέρνω το πρόσφατο παράδειγμα από τη φετινή εξεταστική περίοδο των μαθηματικών θετικής και τεχνολογικής,της οποίας ήμουν και εγώ υποψήφιος, και οφείλω να ομολογήσω ότι πήγα σχετικά καλά(15,7).Για τους μαθητές όμως που κατάφεραν να επιτύχουν μια υψηλότερη βαθμολογία σχεδόν κανείς δεν αναρωτιέται γιατί ακριβώς ανταποκρίθηκαν με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα στα κατά τα τεκμήρια δύσκολα φετινά θέματα,την ώρα που ήταν αδύνατο να επιτελεστεί η ανάλογη προετοιμασία μέσα στις σχολικές αίθουσες κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους.Για εκείνους τους μαθητές που σε όλα τα χρόνια του μαθητικού τους βίου κόπιασαν δεν έχω να επισημάνω τίποτε περισσότερο,παρ'όλο που ήταν αρκετοί αυτοί που παρέμειναν σε χαμηλές βαθμολογίες,πράγμα που αποτελεί μια πρώτη αδικία του κατά τα άλλα αδιάβλητου και αξιοκρατικού συστήματος...Γιατί ένας μαθητής πρέπει να κρίνεται αποκλειστικά από την επίδοσή του,που παραμένει ,ειρήσθω εν παρόδω, μόνο βαθμολογική, στην τελευταία τάξη της αντίστοιχης εκπαιδευτικής βαθμίδας;Αυτό που προσζητώ να υπογραμμίσω είναι ότι οι 100000(κατά μέσο όρο ανά έτος) μαθητές που διαγωνίζονται κάθε χρόνο δεν έχουν τις ίδιες ευκαιρίες στην επιτυχία,με αποτέλεσμα να μη μιλούμε πλέον για διαγωνισμό,αλλά για έναν μη υγιή ανταγωνισμό ανάμεσα σε εξωσχολικούς παράγοντες,που μεταφράζεται σε δαπάνη χρημάτων,καθώς νομίζεται από τους γονείς ως επένδυση για το μέλλον του/ων νεαρού/ων μελών της οικογένειας.Με λίγια λόγια η επιτυχία δεν κατακτιέται,αλλά εξαγοράζεται σε ένα μεγάλο βαθμό,με τρόπο που δεν επιτρέπει στο μαθητή να αναδειχθεί με τις ιδιαίτερές του ικανότητητες και κλίσεις.Γιατί η πολιτεία δε μεριμνά για την ανατροπή της καταστατικής αυτής πλέον αρχής ,που χαρακτηρίζει ολόκληρο το σύστημα μέχρι τη θύρα του πανεπιστημίου(γι'αυτό οφείλει το τελευταίο να αντισταθεί σθεναρά για τη διατήρηση της δημόσιας υφής του)αποτελεί διαφορετικό αντικείμενο συζήτησης,το οποίο πρόκειται να αναλύσουμε διεξοδικά σε άλλη ενότητα.Περιμένοντας τις απαντήσεις και τις αντιδράσεις σας
Γ.Κ.